Legionella preventie: zo pak je dat aan
Legionella preventie is heel belangrijk bij organisaties waar mensen een groot risico lopen om legionella te krijgen. Om legionella te voorkomen is het belangrijk om het volgende te doen:
- Risicoanalyse
- Beheersplan opstellen
- Watercontrole
- Logboek bijhouden
Wat is legionella en hoe kun je besmet raken
Legionella is een staafachtige, beweeglijke bacteriesoort. De bacterie komt alleen voor in zoet water en groeit onder gunstige omstandigheden: temperatuur tussen de 20 en 50 °C, stilstaand water, voedsel in de vorm van biofilm in de installatie en aanwezigheid van zuurstof. De bacterie komt in verschillende vormen voor. Mensen kunnen ziek worden door inademing van aerosolen zoals bijvoorbeeld bij het douchen, bij het voorspoelen met een bordenwasser, bij een sproei-installatie of bij een afvalwaterzuiveringsinstallatie. Daarom is legionella preventie zo belangrijk. De bacterie ontwikkelt zich verder in de longen en kan tot de volgende infectie ontwikkelen:
- Een milde vorm als een (lichte) verkoudheid, ook wel Pontiac-fever genoemd;
- Een (dubbele) longontsteking. Dit is de meest gevaarlijke vorm en heet Legionellose, en wordt ook wel de Veteranenziekte genoemd.
Incubatietijd legionellabesmetting
De incubatietijd (de tijd tussen de besmetting en de eerste merkbare klachten) van een legionellabesmetting ligt tussen de 2 en 18 dagen. Veel voorkomende klachten zijn snel opkomende hoofdpijn, spierpijn, griep, hoge koorts (boven 40°C), hoesten, kortademigheid, grote vermoeidheid en verwardheid. Vooral voor mensen met een verminderde weerstand kan deze bacterie levensbedreigend zijn. Een legionellabesmetting is goed te behandelen door het zo snel mogelijk toedienen van de juiste antibiotica. Het kan een lange periode duren voordat de patiënt volledig hersteld is. Er zijn patiënten die vele jaren na de besmetting nog steeds restverschijnselen hebben, daarom is het belangrijk dat organisaties strikt zijn op legionella preventie.
Gebouweigenaar verantwoordelijk voor legionella preventie
Een gebouweigenaar heeft een wettelijke verplichting om te zorgen voor legionella preventie en dat er betrouwbaar drinkwater uit de kraan komt. Dit geldt vanuit de wettelijke verplichting voor prioritaire installaties en vanuit de zorgplicht.
Verplichte legionella preventie bij leidingwaterinstallaties
De overheid heeft regels opgesteld voor het beheren van leidingwaterinstallaties, voor sommige organisaties is legionella preventie verplicht. Deze regels zijn bedoeld om te garanderen dat de installaties legionellaveilig blijven. De regels zijn vastgelegd in Hoofdstuk 4 van het Drinkwaterbesluit. In dit Drinkwaterbesluit wordt voor prioritaire installaties een verplichting opgelegd voor legionella preventie, zoals het uitvoeren van een risicoanalyse, het opstellen van een beheersplan en een logboek. Voorbeelden van prioritaire leidingwaterinstallaties zijn:
- Ziekenhuisvoorzieningen;
- Zorginstellingen;
- Hotels;
- Logiesgebouwen voor meer dan 5 personen;
- Asielzoekerscentra;
- Gebouwen met een celfunctie;
- Badinrichtingen (categorie A, B en C);
- Kampeerterreinen;
- Jachthavens;
- Truckstops en Wegrestaurants.
Zorgplichtige installaties
Vanuit de zorgplicht in het Drinkwaterbesluit moeten ook eigenaren van een collectieve leidingwaterinstallatie welke niet prioritair zijn, zorgen voor goed en deugdelijk drinkwater aan de tap. In het Besluit is echter niet vastgelegd dat er een risicoanalyse, beheersplan en logboek moet zijn opgesteld en nageleefd. Wanneer er diverse aerosolvormende tappunten aanwezig zijn is dat wel aan te raden. KDWS kan daarover adviseren.
KDWS Nederland B.V.
Transparantie | Deskundigheid | Innovatief | Meedenkend | Onafhankelijk | Service
Diensten Legionellapreventie
Toetsing bestek
In een bestek is vastgelegd waar het gebouw en de installatie aan moet voldoen. De diverse partijen weten hiermee waar ze aan moeten voldoen. Een legionellaveilige installatie kan alleen worden gerealiseerd wanneer Legionellapreventie integraal wordt opgepakt. Niet alleen de sanitair installateur, maar ook de cv-installateur (w-installateur), bouwkundige aannemer en wellicht nog andere partijen spelen hierin een rol. Daarom moet Legionellapreventie in het bestek voor de verschillende bouwdisciplines zijn meegenomen. KDWS Nederland B.V. heeft veel ervaring om dit op een goede wijze te borgen.
Legionellaveilig ontwerpen
Bij de start van de ontwerpfase is een programma van eisen beschikbaar. Dat geldt evenzo voor een bouwkundig ontwerp. Het programma van eisen is een beschrijving van de gewenste eigenschappen en de kwaliteit van de installatie zo ook ten behoeve van een Legionellaveilig ontwerp. Daarnaast worden eisen gesteld aan waterkwaliteit, geluid, flexibiliteit, energie-efficiency en waterbesparing. KDWS beschikt over uitgebreide kennis, de nieuwste richtlijnen in combinatie met de modernste berekeningsmethodieken om tot een Legionellaveilig ontwerp te komen met als resultaat dat de beheer- en onderhoudstaken tot een minimum worden beperkt.
Toetsing leidingwaterinstallatietekeningen (ontwerp)
Naast het maken van een legionellaveilig ontwerp van de leidingwaterinstallatie, kan KDWS Nederland B.V. ook een gemaakt ontwerp controleren op het aspect legionellaveiligheid.
Begeleiding gedurende aanleg
Een goed ontwerp leidt niet zo maar tot een veilige installatie. De aanleg van de installatie moet worden uitgevoerd overeenkomstig het ontwerp. Om te borgen dat de aanleg correct is, kan KDWS Nederland B.V. de aanleg begeleiden. Dit door de installateur vooraf te informeren over specifieke zaken, controles uit te voeren tijdens de aanleg en een eindcontrole uit te voeren. Bevindingen worden zowel (direct) mondeling gegeven als in een rapport vastgelegd.
Eindoplevering leidingwaterinstallatie
Net als bij begeleiding gedurende de aanleg, kan ook alleen een eindcontrole van een installatie worden uitgevoerd. Hierbij worden de aspecten bekeken die moeten leiden tot een legionellaveilige installatie.
Legionella-risicoanalyse, beheersplan & logboek
Prioritaire locaties dienen in het bezit te zijn van een legionella-risicoanalyse, beheersplan en logboek. Voor het opstellen van een legionellarisicoanalyse is specifieke kennis van leidingwaterinstallaties nodig. Deze kennis is gebaseerd op de inhoud van NEN 1006 (wettelijke norm), de Waterwerkbladen (een praktische uitwerking van NEN 1006) en ISSO-publicaties in de 55-serie (richtlijnen voor ontwerp, realisatie en beheer van collectieve leidingwaterinstallaties en tevens specifieke zaken gericht op Legionellapreventie). Om een goed en betrouwbaar advies op te stellen, is er naast jarenlange ervaring op het gebied van leidingwaterinstallaties, ook ruime kennis nodig van o.a. bouwkundig installaties, verwarmingsinstallaties en klimaatinstallaties. De genoemde werkzaamheden die KDWS Nederland B.V. uitvoert, vallen onder Hoofdstuk 4 van het Drinkwaterbesluit. Dit houdt in dat wij BRL 6010 gecertificeerd zijn. Deze certificatie is gebaseerd op advisering in legionellapreventie voor collectieve leidingwaterinstallatie van InstallQ. Omdat KDWS Nederland B.V. beschikt over deze certificering, voldoen onze adviseurs gegarandeerd aan die vakbekwaamheid. Daarnaast worden interne sessies gehouden waarbij de adviseurs bijblijven op het vakgebied en de uitstraling van KDWS Nederland B.V. hoog wordt gehouden.
Vervaardigen tekeningen
Zowel in de ontwerpfase als in een gerealiseerde situatie kan KDWS Nederland B.V. voor u de installatie nauwkeurig vastleggen op tekening. Voor de aanleg noodzakelijk om de installatie correct te installeren en in de bestaande situatie van belang om een goed beeld te hebben van de installatie. Dit is van belang voor een plotselinge onvoorziene situatie als voor goed gebruik en beheer en onderhoud van de installatie. Wanneer een legionellabesmetting wordt geconstateerd, is het van groot belang om direct op basis van overzichtelijke en juiste informatie te kunnen handelen.
Digitaal beheer
Om legionellabeheersmaatregelen eenvoudig te kunnen uitvoeren, wordt gebruikt gemaakt van Legionella Dossier. Deze Applicatie (App) kan worden gebruikt op een smartphone of tablet. De App toont enkel de benodigde beheersmaatregelen die vervolgens automatisch worden opgeslagen in Legionella Dossier. Het uitvoeren van de beheersmaatregelen is eenvoudig, minder tijdrovend en alle informatie is inzichtelijk in het Legionella dossier.
Bij de uit te taken voeren taken is met één klik een uitleg te zien hoe de taken moeten worden uitgevoerd. Bij een temperatuurmeting is het alleen nodig om de bijgeleverde temperatuuropnemer onder de kraan te houden, en de rest gaat vanzelf. De App geeft aan wanneer je klaar bent, synchroniseer de taken en alles wordt digitaal opgeslagen. Hoe simpel kan het zijn!
Met het dashboard van Legionella Dossier kan de legionellaverantwoordelijke persoon de uitvoering van de beheersmaatregelen op afstand inzien en volgen. Afwijkingen worden gemeld en op elk moment van de dag is de ‘gezondheid’ van leidingwaterinstallatie(s) te controleren door in te loggen.
Voor meer informatie, zie www.legionelladossier.nl.
Brononderzoek
Legionellapreventie is een breed begrip. KDWS Nederland BV helpt u bijvoorbeeld graag bij het uitvoeren van een risico-inventarisatie, waarbij de risico’s op de aanwezigheid van legionella binnen uw pand in kaart worden gebracht. Op basis hiervan stellen we een uitgebreid plan op, waarmee u de kans op legionellabesmettingen tot een minimum beperkt. Ook het uitvoeren van een uitgebreid brononderzoek behoort tot onze dienstverlening.
Mocht tijdens het brononderzoek blijken dat de concentratie legionellabacteriën in uw water te hoog is, dan bieden we u concrete adviezen om iedere vorm van besmetting tegen te gaan. Zo kunt u de concentratie bacteriën terugdringen, om legionellabesmettingen op die manier te voorkomen
Resultaten en vervolgstappen bij een brononderzoek
Mocht tijdens het brononderzoek blijken dat de concentratie legionellabacteriën in uw water te hoog is, dan bieden we u concrete adviezen om iedere vorm van besmetting tegen te gaan. Zo kunt u de concentratie bacteriën terugdringen, om legionellabesmettingen op die manier te voorkomen. Nadat deze verbeteringen zijn doorgevoerd komen we graag nog eens bij u terug voor een nieuw brononderzoek. Mochten structurele verbeteringen niet noodzakelijk zijn, dan kunnen we een desinfectie voor u uitvoeren. Dit kan een chemische reiniging of een thermische desinfectie zijn.
De uitslag van het afnemen van een watermonster vertelt u vaak nog niet, wat de oorzaak van de te hoge concentratie legionellabacteriën is. Om hierachter te kunnen komen, voeren onze legionellaspecialisten een uitgebreid brononderzoek uit. Hoe gaat u om met desinfectie van systemen? Hoe voorkomt u dat legionellabacteriën zich kunnen ontwikkelen in stilstaand water? Enzovoorts.
KDWS Nederland B.V.
Transparantie | Deskundigheid | Innovatief | Meedenkend | Onafhankelijk | Service
Thermische desinfectie
Mocht blijken dat de concentratie legionellabacteriën te hoog is, dan kan dit grote gevaren met zich meebrengen voor uw patiënten, bezoekers of bewoners. Tijdig ingrijpen om de concentratie legionellabacteriën terug te dringen is om die reden gewenst! Er kunnen verschillende methodieken worden ingezet, om deze concentratie terug te dringen. Een thermische desinfectie is een mogelijke oplossing die KDWS Nederland BV u aan kan raden. Als alternatief voor een thermische desinfectie kan een chemische reiniging worden toegepast.
Het is van uw situatie afhankelijk, welk type desinfectie het meest geschikt is. KDWS kan u hierbij helpen. Hierbij zullen we eerst een brononderzoek uitvoeren, om op basis daarvan tot een advies te komen voor het terugdringen van de concentratie legionella.
KDWS Nederland B.V.
Transparantie | Deskundigheid | Innovatief | Meedenkend | Onafhankelijk | Service
Chemische reiniging
Wanneer blijkt dat de concentratie legionellabacteriën in uw leidingwater te hoog is en er veel sediment en biofilm aanwezig is, kan KDWS Nederland BV u aanraden om een chemische reiniging uit te voeren. KDWS Nederland BV helpt u graag bij de uitvoering hiervan! Wij stellen hierbij alles in het werk om ervoor te zorgen dat uw bewoners, patiënten of bezoekers uw leidingwater veilig kunnen drinken en gebruiken tijdens het douchen. Het uitvoeren van desinfecties kan op meerdere manieren, namelijk: middels een chemische reiniging of thermische desinfectie. Het is van de situatie afhankelijk, welk type het meest geschikt is.
Ieder gebouw is op een andere wijze opgebouwd, waardoor het opstellen van een uitgebreid plan van aanpak een vereiste is. Hierin bekijken we op welke manier de chemische reiniging het beste kan worden uitgevoerd, waarbij de focus ligt op het minimaliseren van de overlast en gezondheidsrisico’s.
